▶️ Што выдаліла цэнзура і куды знікла другая рэдакцыя паэмы Якуба Коласа "Сымон-музыка"?

Новы выпуск на канале CHADANOVIČ

Мы, беларусы, любім Якуба Коласа, таму пагаворым сёння без цэнзуры пра нашага класіка і ягоную паэму “Сымон-музыка“.

✅ Сёння расказваем:
- чаму ў помніка Сымону-музыку ў пальцах няма смыка;
- Што сталася з другой з трох рэдакцый паэмы;
- гісторыя стварэння твора і прычым тут Валадарка і эпас "Калевала";
- чаму паэму можна лічыць духоўнай аўтабіяграфіяй Коласа;
- як у паэта ў разлуцы з радзімай сфармаваўся сістэмны беларускі патрыятызм;
- што ў творы Коласа пацярпела ад цэнзарскіх нажніц;
- як да 100-годдзя першага выдання паэмы паўставала кніга “Сымон-музыка. Без цэнзуры“;
- два фіналы твора: якая версія стала найбольш актуальнай з цягам часу;
- коласаўскія персанажы ў сучаснай беларускай культуры: ад Рыжкова да Башлыкевіча.

🗯 Вось некалькі думак з відэа:

💡 Што пацярпела ад цэнзарскіх нажніц найперш? Пацярпела сфера рэлігійная. 65 мясцінаў, дзе згадваецца Бог, анёлы і іншыя рэлігійныя матэрыі, бязлітасна пайшлі пад нож. Другі напрамак цэнзурных правак звязаны з прысутнасцю ў ранняй версіі “Сымона-музыкі“ агрэсіўнай Расіі, якая нясе пагрозу, Расіі, якая разам з Польшчай падзяліла Беларусь напалам. Так, што сам Колас застаўся ў Менску, а ягоная маці – у Стоўбцах, з іншага боку мяжы. Калі ў трэцяй частцы паэмы Колас стварае свой галоўны лірычны водступ, які ператвараецца ў гімн Беларусі, беларусам, дзе ёсць усё: замілаванасць родным краем і яго прыродай, надзея на тое, што ўдасца зрабіцца не аб'ектам, а суб'ектам гісторыі, найбольш балючыя месцы, безумоўна, звязаныя з агрэсіяй суседзяў, і гэтаму не было шанцаў прайсці цэнзуру.

💡 Коласу вельмі істотна, каб гэтае "антыпапоўскае" і "антыксяндзоўскае" не пераблыталі з ваяўнічым атэізмам, не зрабілі з гэтага выснову пра нявер'е. Магчыма, Якуб Колас, які яшчэ ў турме, па згадках сына, добра навучыўся трымаць язык за зубамі, віртуозна карыстаўся эзопавай мовай, прапісвае тут усходні і заходні палітычны вектар. Там не столькі канкрэтныя папы і ксяндзы вінаватыя, а хутчэй такія з'явы, як русіфікацыя і паланізацыя – імперскія агрэсіі вялікіх краінаў-суседзяў. Колас сапраўды не робіць розніцы паміж Захадам і Усходам – хвостка раздае маральныя аплявухі і направа, і налева.

💡 Сымон-музыка – гэта сам Колас, а ягоная любая Ганна сімвалізуе маладую Беларусь, якая адраджаецца на світанку магчымага свабоднага жыцця. Галоўны антыгерой паэмы – Дамянік, які змагаецца за сэрца Ганны, а потым спрабуе яе згвалціць. Ганна цудам выратоўваецца, але адбываецца псіхалагічны надлом, і дзяўчына вар'яцее. Крытык Антон Адамовіч, прыслухоўваючыся да гучання імені “Дамянік“, чуе ў ім іншае слова – “Бальшавік“. Калі расшыфроўваць алегорыю такім чынам, гвалт адбываецца з боку савецкай улады, а Беларусь пасля надзеяў часу БНР 1918 года перажывае балючае расчараванне ў гэтых надзеях.

❤️ Чытаем творы Якуба Коласа, натхняемся мудрасцю і аптымізмам класіка, а таксама глядзім новы выпуск Андрэя Хадановіча. З вас падабайка, камент, шэр і падпіска:
➡️ https://youtu.be/nuFGk8thoS4